Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar sonucu, ağzınızı, anüsünüzü, vajinanızı veya penisinizi içeren her türlü cinsel aktiviteden kapabileceğiniz enfeksiyonlar sunucu oluşan hastalıklardır. Buna ait çeşitli enfeksiyon etkenleri vardır. Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar oldukça bulaşıcıdır. Cinsel açıdan aktifseniz, farkında bile olmadan bir CYBH geçirebilir (ve bulaştırabilirsiniz). Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), cinsel açıdan aktifseniz düzenli CYBH taramalarını veya testlerini önerir.

Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar, çeşitli bakteri, virüs veya parazitlerin vücudunuza bulaşmasıyla gelişir. Bu mikroorganizmaları seks sırasında (genellikle vajinal, oral ve anal seks veya diğer cinsel aktiviteler) vücut sıvılarından (kan, idrar, meni, tükürük ve diğer mukoza kaplı alanlar gibi) alabilirsiniz.

       • Bakteriler. Bel soğukluğu, sifiliz ve klamidya bakterilerin neden olduğu cinsel yolla bulaşan hastalıklara örnektir.

       • Parazitler. Trichomoniasis bir parazitin neden olduğu bir cinsel yolla bulaşan hastalıktır.

      • Virüsler. Virüslerin neden olduğu cinsel yolla bulaşan hastalıklar arasında insan papilloma virüsü (HPV), herpes simpleks virüsü ve AIDS’e neden olan insan bağışıklık yetersizliği virüsü (HIV) yer alır.

Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar yaygındır. Amerika Birleşik Devletleri’nde her yıl 25 milyondan fazla cinsel yolla bulaşan enfeksiyon meydana geliyor. Dünya çapında her yıl tahminen 374 milyon cinsel yolla bulaşan enfeksiyon meydana geliyor. CDC’ye göre 2021 yılında ABD’de yaklaşık 2,5 milyon klamidya, bel soğukluğu ve frengi vakası vardı. Bu vakaların yaklaşık yarısı 15 ila 24 yaş arasındaki kişilerde görülüyor.

Cinsel yolla bulaşan belirtileri belirtileri maruziyetten birkaç gün sonra ortaya çıkabilir. Ancak CYBH’ a neyin sebep olduğuna bağlı olarak gözle görülür herhangi bir sorunla karşılaşmanız yıllar alabilir. Cinsel yolla bulaşan hastalıkların belirtileri enfeksiyon etkenine göre değişir. Herhangi bir bulgunuz olmayabilir. Bu nedenle cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar, kişide komplikasyon gelişene veya partnere teşhis konulana kadar fark edilmeyebilir. Veya bulgularınız varsa, bunlar genital bölgenizin (penis veya vajen) çevresinde görünebilir ve şunları içerebilir:

       • Genital bölgenizde, ağzınızda veya anüsünüzde veya yakınında şişlikler, yaralar veya siğiller

       • Genital bölgenizin yakınında şişme veya şiddetli kaşıntı

       • Genital bölgenizden kötü kokulu, tahrişe neden olan veya normalden farklı renkte veya miktarda olan akıntı

       • Adet döneminiz olmadan vajinal kanama

       • Ağrılı cinsel ilişki

       • Ağrılı veya yanmalı idrara çıkma veya sık idrara çıkma

Ayrıca vücudunuzun her yerinde aşağıdaki belirtiler de görülebilir:

       • Özellikle kasıkta ağrılı, şişmiş lenf düğümleri, ancak bazen dahada yaygın olabilir

       • Deri döküntüsü

       • Kilo kaybı

       • İshal

       • Gece terlemeleri

       • Ağrılar, sızılar, ateş ve üşüme

       • Sarılık (cildinizin ve göz beyazlarınızın sararması)

Evet, cinsel yolla bulaşan hastalıklar bulaşıcıdır. Çoğu CYBH, insandan insana vücut sıvıları yoluyla cinsel temas yoluyla veya kişinin vücudunun enfekte olmuş kısmına, genellikle cinsel organlara dokunmak suretiyle ciltten cilde temas yoluyla geçer. Frengi gibi bazı CYBH’ lar bebek doğururken de yayılabilir.

Eğer bir CYBH’ nız varsa, tedavi almak için bir sağlık uzmanına gitmeniz önemlidir. Bazı CYBH’ lear tedavi edilebilir. Cinsel açıdan aktifseniz düzenli olarak test yaptırarak, cinsel partnerlerinizle tanınız hakkında konuşarak ve seks sırasında koruma uygulayarak CYBH’ ların yayılmasını önleyebilirsiniz.

Cinsel açıdan aktifseniz, cinsel yolla bulaşan bir hastalığa yakalanma riskiyle karşı karşıyasınızdır. Kan ile ilgili işlemler için kullanılan iğne gibi malzemeleri paylaşırsanız da CYBH kapabilirsiniz. Daha ziyade kontrolsüz, özensiz dövme-tattoo, piercing yaptırma veya madde kullanım alışkanlığı nedeniyle damariçi ilaç kullanımı esnasında kan ile bulaş söz konusudur.

Bir CYBH’ye sahip olmakla ilgili damgalanma veya utanç nedeniyle iletişim eksikliği, sizi ve partnerinizi/eşlerinizi enfeksiyonu yayma riskine sokabilir. Seks yapmadan önce partnerinize aşağıdaki soruları sormalısınız veya size sorulduğunda samimi cevaplamalısınız;

      • Aktif bir CYBH’niz var mı?

      • Son CYBH testiniz ne zamandı?

      • Şu anda bir CYBH nedeniyle tedavi görüyor musunuz?

      • Cinsel partnerlerinizle sürekli olarak koruma kullanıyor musunuz?

Bu soruları sormak kendinizi korumanıza yardımcı olabilir. Teşhis konulduktan sonra ve utandığınız için bunu cinsel partnerinize söylemekten kaçınmak isteyebilirsiniz. Cinsel partnerlerinize karşı açık ve dürüst olmak, güven ve anlayış oluşturmanıza yardımcı olur. Eğer bir CYBH’ ınız varsa, cinsel aktivitelere başlamadan önce bu konuyu onlarla konuşarak enfeksiyonun cinsel partnerinize/eşlerinize yayılma riskini azaltabilirsiniz.
Cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyona yakalanma riskini artırabilecek faktörler şunlardır:

     • Korunmasız seks yapmak. Prezervatif (lateks veya poliüretan) takmayan enfekte bir partnerle vajinal veya anal seks, cinsel yolla bulaşan hastalık kapma riskini büyük ölçüde artırır. Doğal membranlardan yapılan prezervatifler bazı CYBH’ ları önlemede etkili olmadıkları için önerilmez. Prezervatifin doğru kullanılmaması veya her seferinde kullanılmaması da riski artırabilir.

      • Birçok partnerle cinsel ilişkiye girmek. Ne kadar çok insanla cinsel aktivitede bulunursanız riskiniz o kadar artar.

      • CYBH geçmişine sahip olmak. Cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyona sahip olmak, başka bir CYBH’ ın yerleşmesini çok daha kolaylaştırır.

      • Cinsel faaliyette bulunmaya zorlanmak. Tarama, tedavi ve duygusal destek almak için mümkün olan en kısa sürede bir sağlık uzmanına başvurun.

   • Alkolün kötüye kullanılması veya eğlence amaçlı uyuşturucu kullanımı. Maddenin kötüye kullanılması muhakeme yeteneğinizi engelleyebilir ve sizi riskli davranışlarda yer almaya daha istekli hale getirebilir.

      • Uyuşturucu enjekte etmek. Uyuşturucu enjekte ederken iğneyi paylaşmak birçok ciddi enfeksiyonun yayılmasına neden olabilir. Örnekler insan immün yetmezlik virüsü (HIV), hepatit B ve hepatit C’dir.

      • Genç olmak. 15 ila 24 yaşları arasındaki kişiler, daha yaşlı olanlarla karşılaştırıldığında yüksek düzeyde CYBH bildirmektedir.

Cinsel yolla bulaşan hastalıklar, tedavi edilmediği takdirde ömür boyu sürecek olumsuz yan etkilere neden olabilir. Tedavi edilmeyen CYBH’ lardan kaynaklanan yaygın komplikasyonlar aşağıdakileri içerir:

      • HIV, AIDS’e yol açabilir.

      • Frengi organlarınıza, sinir sisteminize zarar verebilir ve gelişmekte olan fetüse bulaşabilir.

      • CYBH’ ların cinsel partnerlerinize yayılma riski olabilir.

Kadınlarda veya çocuk sahibi olmak isteyen kadınlardaki yan etkiler;

      • Rahminize zarar verebilecek ve kısırlığa neden olabilecek pelvik inflamatuar hastalık

      • Ektopik (dış) gebelik

      • Kısırlık

      • Kronik pelvik ağrı

Erkeklerde veya çocuk sahibi olmak isteyen erkeklerdeki yan etkiler;

      • Üretra ve prostatta enfeksiyonlar

      • Şişmiş, ağrılı testisler

      • Kısırlık

Bir sağlık uzmanı, fiziksel muayene ve testlerden sonra cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyonu teşhis edecektir. Doktorunuz, bulgularınız ve tıbbi ve cinsel geçmişiniz hakkında sorular soracaktır; dürüstçe yanıt verin, böylece ihtiyacınız olan yardımı alabilirsiniz. Pozitif bir CYBH teşhisi sonrasında, cinsel partnerinize/eşlerinize de test yaptırmaları gerektiğini bildirmeniz gerekir. Bu çok duygusal bir süreç olabilir, ancak partnerinize bunu söylemek onların ihtiyaç duydukları bakımı almalarına ve enfeksiyonun yayılmasını önlemelerine yardımcı olabilir.